IJzeren balken
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Balken zijn constructie-elementen, gemaakt van diverse materialen zoals hout, ijzer/staal, beton of kunststof, die dienen ter overspanning van een ruimte en het dragen van bovenliggende constructies. De term 'ijzeren balken' verwijst historisch vaak naar balken gemaakt van giet- of smeedijzer, hoewel tegenwoordig meestal stalen balken worden bedoeld.
Omschrijving
Historisch werden gietijzeren balken vanaf omstreeks 1800 meer toegepast, met name in fabrieksgebouwen, ter vervanging van houten balken en stenen muren om brandgevaar te verminderen en meer ruimte te creëren. Smeedijzeren balken kwamen later in gebruik na de ontwikkeling van processen die taaier ijzer mogelijk maakten. Tegen het einde van de 19e eeuw leidde de ontwikkeling van staalproductietechnieken, zoals het Bessemer-proces, ertoe dat staal het voorkeursmateriaal werd voor constructiedoeleinden vanwege de superieure sterkte en flexibiliteit. Stalen balken, die een legering van ijzer en koolstof zijn, worden vervaardigd met specifieke profielvormen zoals I-, H- en U-profielen. Deze profielen, zoals IPE, HEA, HEB en UNP, zijn ontworpen met unieke dwarsdoorsneden om specifieke mechanische eigenschappen te bieden, zoals sterkte en stijfheid. Ze vinden brede toepassing als dragende elementen in uiteenlopende constructies, waaronder gebouwen, bruggen en industriële bouwwerken, en worden gebruikt voor het opvangen en verdelen van verticale belastingen.
Verschillende profielen en hun eigenschappen
Stalen balken zijn verkrijgbaar in diverse profielvormen, elk met specifieke eigenschappen en toepassingen. Veelvoorkomende profielen zijn onder meer IPE-, HEA-, HEB- en UNP-balken. IPE-balken hebben evenwijdige flenzen met een constante dikte. HEA- en HEB-profielen zijn breedflensprofielen met evenwijdige flenzen; HEB-profielen zijn doorgaans zwaarder en hebben een groter draagvermogen dan HEA-profielen. HEM-profielen hebben nog dikkere flenzen en een dikker lijf, wat resulteert in een veel groter draagvermogen. HP-profielen, met brede maar dunne flenzen en een dun lijf, worden vaak gebruikt in funderingen en damwanden. De keuze voor een specifiek profiel hangt af van de benodigde sterkte, stijfheid en de specifieke toepassing in de constructie.
Vergelijkbare termen
Stalen balken
Gebruikte bronnen: